بارداری برای زنان مبتلا به گشادی دریچه قلب چه خطراتی دارد؟

آیا گشادی دریچه قلب در بارداری به بچه صدمه می‌زند؟

اکثر مشکلات مربوط به درچه قلب مانند گشادی یا افتادگی، مادرزادی هستند و طبیعتا یک خانم با وجود این مشکل، استرس زیادی را طی باردای تحمل خواهد کرد زیرا مثلا گشادی دریچه قلب در بارداری می‌تواند باعث کاهش خون‌رسانی به جنین از طریق جفت و بروز مشکلات احتمالی بعدی شود.

به‌همین‌دلیل، پزشکان توصیه می‎‌کنند که درصورتی‎که یک خانم از مشکل قلبی خود اطلاع دارد، پیش از هرگونه اقدامی برای بارداری باید با پزشک متخصص قلب و عروق و پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت کند. در مواردی به‎دلیل وخامت مشکل اجازه بارداری داده نمی‎شود زیرا خطر مرگ جنین یا مادر وجود دارد.

قلب شما چهار دریچه دارد که جریان خون در قلب را در مسیر صحیح حفظ می‎‌کنند. این دریچه‌ها شامل :

• دریچه میترال
• دریچه سه‎‌تایی
• دریچه ریوی
• دریچه آئورت هستند.

هر دریچه دارای نوعی زبانه است که در طی هر ضربان قلب یک بار باز یا بسته می‎‌شود. گاهی دریچه‌ها به دلیل گشادی یا افتادگی به‎درستی باز یا بسته نمی‌‏شوند و این مسئله جریان مناسب خون از قلب و به طور بالقوه توانایی پمپاژ خون به بدن شما را مختل می‌کند.

طبق آمار شایع‌ترین دلایل گشادی دریچه قلب در بارداری مربوط به دریچه‎‌های میترال و آئورت است و روند درمان هرکدام در دوران بارداری به شدت آن‌ها بستگی دارد. اغلب برای نشتی خفیف درمانی صورت نمی‌گیرد، درحالی‎که ممکن است برای ترمیم یا تعویض دریچه به‎‌منظور کنترل نشتی شدید یا برگشت مجدد، به جراحی قلب نیاز باشد.

زیرا در صورت عدم درمان، نارسایی شدید دریچه میترال یا آئورت می‎‌تواند باعث نارسایی قلبی یا مشکلات ریتم قلب (آریتمی) شود. بنابراین نباید علائم و عوارض گشادی دریچه قلب در بارداری را دست کم بگیرید.

اگرچه علائم گشاد شدن دریچه‌های میترال یا آئورت قلب تاحدودی مشابه هم هستند اما در مواردی با یکدیگر تفاوت دارند که در ادامه به صورت جداگانه به هرکدام اشاره خواهیم کرد:

علائم گشادی دریچه آئورت قلب در بارداری

اغلب نارسایی دریچه آئورت به‎‌تدریج ایجاد می‎‌شود و قلب شما عوارض این مشکل را جبران می‎‌کند. به‎‌ همین‎‌ دلیل، ممکن است سال‌ها هیچ علائم و نشانه‎‌ای نداشته باشید و حتی از ابتلا به این بیماری بی‌‎اطلاع باشید. بااین‎‌حال، با بدتر شدن نارسایی دریچه آئورت، علائم و نشانه‏‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• خستگی و ضعف در بارداری، به ویژه هنگامی‏‌که سطح فعالیت خود را افزایش می‎‌دهید
• تنگی نفس در هنگام ورزش یا دراز کشیدن
• تورم مچ پا
• درد قفسه سینه (آنژین) که اغلب در حین ورزش افزایش می‎‌یابد
• سبکی سر یا غش کردن
• نبض نامنظم (آریتمی)
• احساس ضربان قلب سریع و تکان‎‌دهنده (تپش قلب)

علائم گشادی دریچه میترال قلب در بارداری

علائم و نشانه‎‌های نارسایی دریچه میترال در بارداری که به شدت و سرعت پیشرفت آن بستگی دارد، می‌‎تواند شامل موارد زیر باشد:

• صدای غیر طبیعی قلب (سوفل قلب) که از طریق استتوسکوپ شنیده می‌‎شود
• تنگی نفس، به ویژه هنگامی‏‌که بسیار فعال بوده‌‎اید یا دراز کشیده‎‌اید
• خستگی
• تپش قلب (احساس ضربان قلب سریع و متلاطم)
• تورم پا

علائم نارسایی دریچه میترال اغلب خفیف است و این مشکل قلبی به آرامی پیشرفت می‎‌کند.

علت گشادی دریچه قلب در بارداری

ازآنجایی‌‎که بدن مادر باید علاوه‌‎بر گردش خون به ارگان‌های خود، زمینه خون‌رسانی به جنین به منظور رسیدن اکسیژن و مواد غذایی و دفع مواد زائد را نیز فراهم کند، علائم گشادی دریچه قلب سریع‌تر و بهتر خود را نشان می‌دهند.

به طور کلی، در نارسایی دریچه میترال، دریچه بین محفظه فوقانی قلب چپ (دهلیز چپ) و اتاق قلب پایین سمت چپ (بطن چپ) محکم بسته نمی‌شود و باعث نشت خون به سمت عقب یعنی در دهلیز چپ می‌شود.

در نارسایی دریچه آئورت نیز دریچه بین محفظه پایینی قلب چپ (بطن چپ) و شریان اصلی که به بدن (آئورت) منتهی می‎‌شود به‌درستی بسته نمی‌‎شود و این مسئله باعث نشت مقداری خون به سمت عقب یعنی در بطن چپ می‎‌شود.

هر دو این موارد باعث می‎‌شوند که بطن چپ مجبور به نگه‌داشتن خون بیشتری شود و احتمالاً باعث بزرگ شدن و ضخیم شدن آن می‌شود. در ابتدا بزرگ شدن بطن چپ عوارضی ایجاد نمی‌کند اما با ادامه این روند، قلب شروع به ضعیف شدن می‎‌کند.

از علل گشادی دریچه آئورت یا میترال قلب در بارداری می‌‎توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ابتلا مادر به بیماری مادرزادی دریچه قلب
• اندوکاردیت دریچه آئورت یا میترال
• ابتلا مادر به تب رماتیسمی در حین بارداری یا قبل از آن
• داشتن حمله قلبی در گذشته
• کاردیومیوپاتی یا بیماری ماهیچه قلب
• آسیب به قفسه سینه یا پارگی در آئورت یا میترال
• شرایط خود ایمنی مانند لوپوس
• ابتلا مادر به فیبریلاسیون دهلیزی
• مصرف داروهای خاص یا رادیوتراپی

انواع گشادی دریچه قلب و بارداری

همانطورکه ذکر شد امکان گشاد شدن هرکدام از دریچه‌‎های قلب وجود دارد ولی احتمال آن در دریچه‏‌های آئورت و میترال طی بارداری بیشتر است زیرا هر دو این مشکلات با زمینه قبلی همراه هستند. بنابراین قبل از تشخیص و درمان کامل آن‌ها زیر نظر پزشک متخصص قلب و عروق اقدام به بارداری نکنید تا عوارضی شما و جنین را تهدید نکند.

آیا امکان پیشگیری از گشادی دریچه قلب در بارداری وجود دارد؟

بله، درصورتی‎که شما زمینه آن را قبل از بارداری فراهم نکنید، نگرانی شما را حین بارداری تهدید نخواهد کرد. از راه‎های پیشگیری از گشادی دریچه قلب در بارداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قبل و بعد از بارداری تحت نظر پزشک متخصص قلب و عروق باشید.
• زیاد استراحت کنید و از انجام فعالیت‌های جسمی شدید خودداری کنید.
• مراقب افزایش وزن خود باشید زیرا چاقی بیش‌ازحد بر سلامت قلب اثر منفی دارد.
• اضطراب و استرس روزانه خود را کنترل کنید.
• نه تنها در بارداری بلکه قبل از آن نیز از مصرف الکل و سیگار خودداری کنید.

مادرانی که دچار گشادی دریچه قلب هستند بهتر است طبیعی زایمان کنند یا سزارین؟

در مورد گشادی دریچه قلب و زایمان طبیعی باید بدانید که اگر علائم مادر خیلی شدید نباشد، پزشک زنان به کمک انبرک یا یک دستگاه مکش خلاء برای کمک به خروج راحت‎تر نوزاد شرایط زایمان طبیعی را می‌تواند برای شما فراهم کند. اگرچه در بیشتر موارد توصیه پزشکان به انجام زایمان سزارین است زیرا فشار کمتری به مادر وارد می‌شود و در حین کار به کمک تجهیزات مانیتورینگ مدام وضعیت قلب مادر کنترل می‌‎شود.

راه‌های درمان گشادی قلب در بارداری که باید بدانید

ممکن است این سوالات برای شما مطرح شود که آیا گشادی دریچه قلب باعث مرگ می‌شود؟ یا آیا گشادی دریچه قلب در بارداری به مادر صدمه می‎زند؟ در پاسخ شما باید بگوییم خیر، البته اگر درمان آن به‌موقع آغاز شود.

درمان گشادی قلب در بارداری بیشتر به‌‌صورت درمان‎‌های دارویی و کنترلی است و به اندازه قبل از بارداری پزشک امکان مانور ندارد. البته در شرایط اضطراری و افزایش شدت عوارض گشادی دریچه قلب در بارداری، احتمال انجام جراحی برای ترمیم یا تعویض دریچه‎‌ها وجود دارد. معمولا پزشک تا بتواند این جراحی را به بعد از زایمان موکول می‏‌کند.

درمان گشادی دریچه قلب در بارداری با داروهای گیاهی

درمان گیاهی گشادی دریچه آئورت و میترال

داروهای گیاهی مثل موارد زیر می‎توانند با کاهش اضطراب و آرام‎بخشی به نوعی از بروز علائم گشادی دریچه قلب پیشگیری کنند و حتی باعث رفع آن‌ها شوند:

• بابونه
• اسطوخودوس
• سنب الطیب
• گل گاوزبان
• بیدمشک

با توجه به اینکه بعضی از این گیاهان می‎توانند باعث تداخل دارویی شوند، قبل از مصرف هرکدام با پزشک خود صحبت کنید.

درمان گشادی دریچه قلب در بارداری با طب سنتی

طب سنتی معتقد است که خوردن گرمی برای غلبه بر طبع بلغمی کمک زیادی به رفع علائم گشادی دریچه قلب در بارداری می‏‌کند. پیشنهاد می‎‌کنیم در این زمینه با یکی از متخصصان طب سنتی مشورت کنید. البته مصرف داروهای گیاهی ذکر شده و مواد غذایی مثل انبه، موز، عسل بی‎تاثیر نیست.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت بروز علائم و نشانه‎‌های نارسایی دریچه آئورت یا میترال مانند خستگی، تنگی نفس و تورم پا بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. گاهی اوقات کنترل اولین نشانه‎‌های گشادی دریچه قلب می‏‌تواند از عوارض عمده آن یعنی نارسایی قلبی پیشگیری کند. خون‌رسانی مناسب جنین به سلامت قلب شما بستگی دارد. بنابراین در صورت داشتن سابقه قبلی، ویزیت مکرر برای معاینه و انجام تست‎‌های قلب‏نگاری پژواکی و قلب‏نگاری الکترونیکی حتی در ماه‎‌های آخر بارداری را نادیده نگیرید.

منبع :پذيرش 24