مراقبت های بهداشتی قبل و در طول بارداری مانند کنترل قند خون می تواند به جلوگیری ازتقایص مادرزادی و دیگر مشکلات سلامتی کمک کند.

درباره ی دیابت

دیابت یک بیماری متابولیکی است که سبب افزایش قند خون می‌شود. هورمون انسولین، قند را از خون به داخل سلول‌های بدن منتقل می‌کند تا بدن بتواند آن را ذخیره کرده و یا برای انرژی آن را صرف کند. در این بیماری، بدن شما انسولین کافی را تولید نکرده و یا نمی‌تواند به ‌طور مؤثر از انسولینی که تولید کرده برای تامین انرژی استفاده کند.

انواع دیابت

دیابت نوع ۱: پانکراس (لوزالمعده) انسولین تولید نمی کند یا به مقدار بسیار کمی تولید می کند که بدن نمی تواند از قند خون برای تامین انرژی استفاده کند.

دیابت نوع ۲: بدن یا انسولین بسیارکمی تولید می کند یا نمی توان از انسولین تولید شده برای تبدیل قند خون به انرژی استفاده کند. در برخی موارد دیابت نوع ۲ را می توان با یک رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم کنترل کرد.

دیابت بارداری : در زنان بارداری اتفاق می‌افتد که قبل از آن هیچ گاه دیابت نداشته‌اند. هورمون‌های انسداد انسولین تولید شده توسط جفت، باعث بالا رفتن قند خون در دوران بارداری می‌ شود. به‌طورکلی، دیابت بارداری به دودسته تقسیم می‌شود:

در زنانی که دیابت بارداری دارند، مهم است که پس از زایمان به ورزش و رژیم غذایی سالم ادامه دهد تا از ابتلا به دیابت نوع ۲ جلوگیری کنند یا آن را به تاخیر بیاندازد، همچنین باید قند خون خود را هر ۱تا ۳ سال یکبار بررسی کند.

علت دیابت بارداری

علت دقیق قند خون شناخته نشده است، اما احتمالاً هورمون‌ها نقش مهمی در این زمینه ایفا می‌کنند. هورمون‌هایی که به هنگام بارداری به مقدار بالایی تولید می‌شوند. این همورمون ها شامل لاکتوژن جفت انسان (hPL) و سایر هورمون هایی که باعث افزایش مقاومت به انسولین می شوند.این هورمون ها با اثر بر جفت، به حفظ بارداری استحکام می بخشند. به مرور زمان، میزان این هورمون‌ها در خون مادر افزایش می‌یابد و باعث شروع مقاومت بدن به انسولین می شوند.

عوامل خطر مرتبط با دیابت بارداری

عوامل خطر ساز در ابتلا به دیابت نوع ۱:

تصور می شود دیابت نوع ۱ ناشی از یک واکنش ایمنی بدن است. عوامل خطر برای دیابت نوع ۱ به اندازه ی پیش دیابت و دیابت نوع ۲ مشخص نیست.این عوامل خطر شناخته شده عبارتنداز:

• ژنتیک و سابقه ی خانوادگی

سن: معمولا در نوجوانی و جوانی خود را نشان می دهد.

درحال حاضر، نحوه پیشگیری از دیابت نوع ۱ به طور دقیق مشخص نیست.

عوامل خطر ساز در ابتلا به دیابت نوع ۲:

• وجود پیش دیابت
• سن ۴۵ سال یا بیشتر
• سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت
• فعالیت بدنی کمتر از ۳ بار درهفته
• افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ با وجود بیماری کبد چرب غیرالکلی

با تغییرات ثابت شده در شیوه ی زندگی می توان از دیابت نوع ۲ پیشگیری کرده یا آن را به تاخیر انداخت.این موارد شامل کاهش وزن، استفاده از رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم است.

عوامل خطر ساز در ابتلا به پیش دیابت:

• اضافه وزن
• سن ۴۵ سال و بالاتر از آن
• سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت
• فعالیت بدنی کم
• مصرف قند و شیرینی‌جات به مقدار زیاد
• فشارخون بالا

عوامل خطر ساز برای ابتلا به دیابت بارداری:

• ابتلا به دیابت بارداری در بارداری قبلی
• تولد نوزاد با وزن بسیار بالا
• اضافه وزن
• سن ۲۵ به بالا
• سابقه ی خانوادگی ابتلا به دیابت نوع ۲
• اختلال هورمونی “سندرم تخمدان پلی کیستیک”(PCOS)
• فشار خون بالا

دیابت بارداری معمولا پس از زایمان ازبین می رود،اما خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش می دهد. احتمال چاقی کودک شما دردوران کودکی یا نوجوانی و ابتلا به دیابت نوع ۲ در آینده بیشتر است.

مشکلات دیابت در بارداری:

قندخونی که درخانم باردار به خوبی کنترل نمی شود،می تواند مشکلاتی را برای مادر و جنین به دنبال داشته باشد، برخی از این مشکلات عبارتنداز:

نقایص هنگام تولد

اندام های کودک در دو ماه اول بارداری شکل می گیرند،.در صورت عدم کنترل قند خون می تواند بر این اندام ها مانند: مغز، ستون فقرات و قلب اثربگذارد و باعث نقص های مادرزادی جدی درنوزاد درحال رشد شود.

سزارین

مادری که دیابت بارداری دارد و دیابت او به خوبی کنترل نشده است، احتمال بیشتری برای نیاز به سزارین برای زایمان دارد. زمانی که نوزاد با سزارین به دنیا بیاید، مدت زمان بیشتری طول می کشد تا مادرپس از زایمان بهبودی یابد. هم چنین دیابت می تواند منجرب به تاخیر روند بهبود زخم های ناشی از سزارین شود.

اگر دیابت زن باردار در دوران بارداری به خوبی کنترل نشده باشد،نوزاد او می تواند خیلی سریع پس از تولد دچار افت قندخون شود.قندخون نوزاد باید تا چند ساعت پس از زایمان کنترل شود.

سقط جنین یا مرده زایی

سقط جنین و ازدست دادن بارداری معمولا قبل از هفته ی بیستم اتفاق می افتد.مرده زایی به این معنی ست که بعداز ۲۰ هفته، نوزاد دررحم می میرد.سقط جنین ممکن است به دلایل زیادی اتفاق بیفتد. مادربارداری که دیابت دارد و دیابت او به خوبی کنترل نشده است، احتمال بیشتری برای سقط جنین یا مرده زایی دارد.

۷ نکته برای زنان مبتلا به دیابت

اگریک خانم مبتلا به دیابت، قندخون خود را قبل و درطول بارداری به خوبی کنترل کند، می تواند شانس خود را برای داشتن فرزند سالم افزایش دهد.کنترل قند خون همچنین احتمال ابتلا به عوارض رایج دیابت یا بدترشدن مشکلات دردوران بارداری را کاهش می دهد.

اقداماتی که زنان می توانند قبل ودرطول بارداری برای جلوگیری از مشکلات انجام دهند عبارتنداز:

۱٫برنامه ریزی برای بارداری

قبل از باردار شدن به پزشک خود مراجعه کنید.پزشک باید اثراتی که دیابت قبلا روی بدن شما داشته است را بررسی کند.درمورد کنترل قندخون با شما صحبت کند، درصورت نیاز داروها را تغییر دهد وبرای پیگیری مکرر برنامه ریزی کند. اگر اضافه وزن دارید، ممکن است پزشک به شما توصیه کند که قبل ازبارداری به عنوان بخشی از برنامه ی کنترل قندخون،سعی کنید وزن خود را کاهش دهید.

۲-مراجعه به پزشک به صورت مداوم و منظم

یک زن مبتلا به دیابت، بیشتر از یک زن باردار بدون دیابت نیاز دارد که درطول بارداری به پزشک مراجعه کند.

۳ مصرف غذای سالم

یک متخصص تغذیه می تواند در ایجاد یک برنامه ی غذایی سالم و یادگیری نحوه ی کنترل قندخون دردوران بارداری به زنان باردار کمک کند.

۴٫ورزش مستمر و مناسب

ورزش راهی موثر برای کنترل قند خون است. همچنین به تعادل مصرف غذا کمک می کند. زنان باردار پس از مشورت با پزشک می توانند به طور منظم قبل،درحین وبعداز بارداری ورزش کنند. پنج روز درهفته حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی با شدت کم تا متوسط میزان مناسبی است که این فعالیت ها می تواند پیاده روی سریع، شنا و نرمش باشد.

۵مصرف قرص و انسولین طبق دستور پزشک

اگرقرص دیابت یا انسولین توسط پزشک برای زن باردار تجویز شده است، باید آنها را طبق دستور و در زمان مشخص شده مصرف کنند تا به کنترل قندخون کمک کنند.

۶ کنترل و درمان قندخون پایین

در صورتی که زن باردار از قرص دیابت یا انسولین استفاده می کند، داشتن یک منبع قند سریع مانند آب نبات سفت،قرص گلوکز یا ژل در دسترس توصیه می شود.همچنین خوب است که به اعضای خانواده، دوستان و همکاران نزدیکان او آموزش داده شود که چگونه درصورت واکنش شدید قند خون پایین، به او کمک کنند.

۷٫کنترل قند خون

بارداری باعث می شود نیاز بدن به انرژی تغییر کند، بنابراین سطح قندخون می تواند خیلی سریع تغییر کند و باید در زمان بارداری قند خون را طبق دستورپزشک مرتبا چک کرد.

منبع :جهان بانو