اخلاق در روان‌شناسي و روان‌پزشکي/سلامت
احترام به حقوق بيمار و رعايت اصول اخلاق پزشکي، پيشينه‌اي طولاني در تاريخ مراقبت‌هاي بهداشتي و درماني بسياري از کشورها از جمله ايران دارد اما متاسفانه گاهي برخي درمانگران اين اصول را به درستي رعايت نمي‌کنند… بيشتر افراد مبتلا به مشکلات عصبي و روان‌شناختي براي بهره‌گيري از خدمات بهداشت رواني دغدغه‌هايي دارند؛ نگراني از مداخله
احترام به حقوق بيمار و رعايت اصول اخلاق پزشکي، پيشينه‌اي طولاني در تاريخ مراقبت‌هاي بهداشتي و درماني بسياري از کشورها از جمله ايران دارد اما متاسفانه گاهي برخي درمانگران اين اصول را به درستي رعايت نمي‌کنند…
بيشتر افراد مبتلا به مشکلات عصبي و روان‌شناختي براي بهره‌گيري از خدمات بهداشت رواني دغدغه‌هايي دارند؛ نگراني از مداخله درمانگر در حريم خصوصي آنها و عواقبي که ممکن است اين امر به دنبال داشته باشد در کنار ترس از بدنام‌شدن (انگ) و نگاه‌هاي منفي اجتماعي(پيش‌داوري) معمولا ذهنيتشان را خدشه‌دار و آنها را براي مراجعه به مراکز بهداشت رواني و دريافت مشاوره و اقدا‌م‌هاي درماني دچار ترديد و دودلي مي‌کند. همين مساله باعث مي‌شود بسياري از اشخاص با وجودي که بار سنگين و دردناک مشکلات عصبي و روان‌شناختي را به دوش مي‌کشند، کمتر به روان‌شناسان، مشاوران و ديگر متخصصان علوم رفتاري مراجعه کنند، اما اگر در انتخاب مشاور يا درمانگر دقت شود، بسياري از اين دغدغه‌ها بي‌مورد خواهد بود.
احترام به نگرش‌هاي عقيدتي و مذهبي افراد
درمانگر يا روان‌شناسي که به اخلاق پزشکي پايبند باشد، رفتار حرفه‌اي سالمي را به دور از تبعيض يا سوء‌استفاده در درمانگري و شيوه‌هاي درماني، خواهد داشت. احترام به معيارها، ارزش‌ها، طرز فکر، احساس و به‌طور کلي نگرش و تفسيري که هر فرد از جهان دارد، بنا به اصل به حداقل رساندن پيشروي در حريم خصوصي افراد، مدنظر يک درمانگر خوب قرار مي‌گيرد. هرچند گاهي روان‌شناس ممکن است از روي دلسوزي و مهرباني وسوسه شود ارزش‌هاي اخلاقي مورد قبول خود را به مراجعه‌كننده ديکته يا تلاش کند روش فکري خاصي را به او تحميل کند، اما در نهايت مي‌داند وظيفه او درمانگري آن هم به شيوه علمي است و در اتاق درمان نمي‌تواند يک معلم اخلاق باشد.
افشا‌نکردن رازهاي مراجعان و محرمانه‌بودن پرونده‌هاي روان‌شناختي
يک مورد ديگر، اصل رازداري و حق محرمانه نگه‌داشتن اطلاعات استفاده‌کنندگان از خدمات روان‌شناختي و روان‌پزشکي است. درمانگر وقتي مي‌تواند دقيق‌ترين قضاوت، پيش‌بيني و برنامه‌ريزي را براي درمان فرد انجام دهد که اطلاعات کامل و دقيقي در مورد او و شرايطش داشته باشد و افراد هم معمولا خصوصي‌ترين مسايل زندگي خود را در اتاق درمان افشا مي‌کنند. درمانگر اخلاقي مي‌داند کوچک‌ترين اطلاعاتي که در پرونده روان‌پزشکي بيمارش ثبت كرده، از اسرار اوست و نبايد براي ديگران، حتي نزديک‌ترين افراد بيمار(مانند همسر، خانواده و بستگان) فاش شود، پيروي نكردن از اصل رازداري فقط در شرايط کاملا خاصي براي روان‌شناس جايز است:
1) با رضايت و اجازه بيمار که در اين صورت روان‌شناس با هدفي مشخص و با منطق و استدلال، از مراجعه‌كننده اجازه مي‌گيرد مطلبي را فاش کند (مثلا براي مشورت با همکاران)، اگر فرد با اين امر موافقت نکند، آن مطلب فاش نخواهد شد)
2) فاش‌‌كردن بدون رضايت و اجازه بيمار که محدود مي‌شود به وقتي که بيمار نقشه‌اي براي آسيب جدي به خود (مانند خودکشي) يا آسيب جدي به ديگران (مانند آلوده‌كردن ديگران به ايدز) دارد که هدف افشاي راز، در اينجا جلوگيري از آسيب به فرد يا ديگران است.
بيشترين رشد و کمترين آسيب با بهره‌گيري از فنون موثر
نظر به اينکه روان‌شناسي دانشي جوان و روان‌پزشكي آخرين شاخه علوم پزشکي است، يک روان‌شناس اخلاق مدار، به دور از نظريه‌ها و نگرش‌هاي شخصي، از فنون مفيد و موثر (اصل سودمندي در اخلاق پزشکي) براي درمان استفاده مي‌کند و همزمان مراقب است وقتي با مسايل ويژه مراجعانش روبرو مي‌شود، با در نظر داشتن امر جلوگيري از صدمه و آسيب (اصل عدم ضرررساني)، به ارزيابي، تشخيص و درمان اختلالات روان‌شناختي بپردازد. يعني وقتي از تاثير مثبت تکنيک يا دادن راهنمايي خاصي درباره شرايط به خصوص فردي اطمينان ندارد، فقط در صورتي پيشنهادي را مطرح کند که بداند لاقل آسيب خاصي را متوجه او نمي‌کند.
شرکت بيماران در پژوهش‌هاي علمي
پژوهش در مورد بيماران روان‌پزشکي و افراد مبتلا به انواع مشکلات روان‌شناختي (مشابه با آنچه در انواع بيماران مبتلا به مسايل جسمي وجود دارد) و با هدف يافتن مفيد‌ترين و به‌صرفه‌ترين روش‌هاي درماني، از علاقه‌مندي متخصصان علوم رفتاري است. در همين زمينه، حق رضايت حضور در تحقيقات آموزشي و آزمايشي، از حقوق بيماران است که براساس آن، چنانچه روان‌شناس يا روان‌پزشکي بخواهد از مراجعانش به عنوان نمونه‌هاي پژوهشي استفاده کند، موظف است آنها را آگاه كند و اجازه بگيرد. گاهي پژوهشگران حق‌الزحمه‌اي از بيماراني که از آنها به‌عنوان نمونه‌هاي تحقيق خود استفاده کرده‌اند، نمي‌گيرند و خدمات درماني‌شان را رايگان عرضه مي‌کنند. از طرف ديگر نيز فرد مبتلا به اختلالات روان‌شناختي، فقط در صورتي مجاز است در يک تحقيق علمي شرکت کند که با درمان روان‌شناختي‌اش ناسازگاري نداشته باشد. افزون بر اين، موافقت يا رد شرکت او در تحقيق نمي‌تواند هيچ‌يک از حقوق يا امتيازات را براي دريافت يک طرح درماني مناسب از او بگيرد.
انتخاب طرح درماني مناسب براي هر فرد
وظيفه درمانگر خوب، ايجاد بستر و زمينه‌سازي مناسب براي رشد خودجوش شخصيت و آزادي در انتخاب‌هاي آگاهانه است، بنابراين به گونه‌اي عمل نمي‌کند که فرد را به خود وابسته کند تا براي هر تصميم‌گيري يا شرايط دشواري که در پيش‌رو دارد، به درمانگر نياز پيدا کند. به اين معنا که به جاي دادن ماهي (ارائه راه‌حل خاص) روش ماهيگيري (تکنيک مخصوص مانند فن حل مساله) را به مراجعانش ياد مي‌دهد و همزمان براي بي‌نياز کردن هر چه سريع‌تر فرد از فرآيند مشاوره و روان‌درماني تلاش مي‌کند. چنين درمانگري مي‌کوشد با انتخاب روش مشاوره مناسب (براساس ويژگي‌ها، شرايط و شخصيت فرد) نسخه خاص او را ارائه کند؛ مثلا افراد به دلايل متفاوتي دچار افسردگي مي‌شوند و شکست عشقي حالت‌هاي مختلفي در آنها ايجاد مي‌كند و طرح درمان نيز به تبع همين امر، براي هريک مي‌تواند متفاوت باشد.
برچسب ها :
ناموجود- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : 0