مشکلات و مسائل ناشی از طلاق برای کودکان/روانشناسی

واژه طلاق در فارسی به معنای بیزاری و جدایی کامل و در عربی به معنای رهانیدن و گشودن قید و بند است و در اصطلاح عبارت است از ازاله قید نکاح دائم .  انتخاب یک فرد خاصی به عنوان همسر، در اختیار همه است و این طور نیست که خداوند فرد خاصی را برای دیگری به عنوان همسر انتخاب کند، بلکه هر زن و مردی با توجه به ملاک ها و معیارهایی که در نظر دارند فرد مورد نظر خود را برای زندگی مشترک و به عنوان همسر بر می گزیند.

پیامدهای طلاق به ویژه وجوه منفی آن،‏ هم به صورت عمومی بر ارکان مختلف جامعه تأثیر می گذارد و هم به واسطه تأثیرات ویژه ای که بر زنان دارد،‏ در تحلیل های جنسیتی توسعه و سیاستگذاری های اجتماعی اهمیت می یابد،‏ نه تنها طلاق به‌طور کلی می تواند باعث صدمه به سرمایه انسانی و اقتصادی جامعه شود،‏ بلکه در تحلیلی حساس به جنسیت،‏ می تواند مانع نقش آفرینی زنان در فرایند توسعه و در نتیجه به حاشیه راندن و استثمار زنان شود.طلاق یکی از بحران‌های مهم زندگی است که عوامل زیادی در آن دخیل است. با توجه به آمارهای مختلف کشورها، در نقاط مختلف جهان بین ۱۰ تا ۳۰ درصد ازدواج‌ها به طلاق می‌انجامد و این تراژدی روزبه‌روز زیادتر می‌شود.
نگرش و عدم شناسایی کامل دو شخص که با هم ازدواج می‌کنند داشتن فرهنگ‌های مختلف، مخالفت والدین با انتخاب همسر و مداخلات آنها و عدم رعایت اصول و موازین که در ازدواج مورد بحث است، می‌تواند از عوامل طلاق باشد.

عوامل موثر در ایجاد طلاق

• کم شدن نفوذ و اعتقادات مذهبی، ازدواج‌های مجدد(مخفی) و دوردست، ازدواج تحمیلی، راحت گرفتن اجازه طلاق از دادگاه، آسان‌ بودن قانون طلاق، وجود خانواده‌های گسترده و پرجمعیت با دیدهای مختلف و مداخلات زیاد و نظایر آنها مسائلی هستند که طلاق را امروزه خیلی آسان و در دسترس همگان قرار داده است.

•  عدم شناخت از یکدیگر قبل از ازدواج : اولین علت اصلی طلاق در جامعه‌ایران، نداشتن شناخت مناسب زوج ها نسبت به یکدیگر پیش از ازدواج است. به بیان دیگر خانواده و خود فرد نسبت به خصوصیات و ویژگی‌های شخصیتی و رفتاری شریک آینده زندگی‌اش آگاهی ندارد.

•  توانایی نداشتن ارتباط موثر و سازگار نبودن(عدم تفاهم) : زوج‌ها برای ادامه یک ارتباط رضایتمند باید از مهارت‌های زندگی مانند گفت‌وگو کردن، گوش دادن و توانایی حل مسئله آگاهی داشته باشند و این را بدانند که با تشکیل زندگی «من» و «منیت» از بین رفته و «من» تبدیل به «ما» می‌شود.

•  آبیاری نشدن رابطه (تکراری شدن) : سومین علت اختلاف و طلاق میان زوج‌ها، تکراری شدن زن و شوهر برای یکدیگر است. این را باید دانست که رابطه زناشویی مانند یک گیاه است و باید برای رشد آن و جلوگیری از خراب شدن و پژمرده شدن به آن رسیدگی کرد. منظور این است که حس‌ها و نگاه‌های تازه که در روزهای نخست آشنایی وجود داشته را دوباره بسازیم.

• دخالت‌هایی از بیرون : چهارمین علت اصلی طلاق را می‌توان دست‌های دخالت‌گری از بیرون دانست، دخالت‌ها می‌تواند شامل موارد ذیل باشد:

۱– دخالت خانواده: متاسفانه بسیاری از زوج‌ها این مجال و اجازه را به خانواده‌هایشان می‌دهند که از همان روزهای اول ازدواج در زندگی‌شان مداخله کنند.
۲– دخالت امور شغلی و کاری: اهمیت دادن بیش از اندازه به کار و شغل سبب می‌شود که زوج‌ها نتوانند وقت مفید و کافی کنار یکدیگر داشته باشند
۳- دخالت اهداف شخصی: گاهی یکی از زوجین اهداف خود را بزرگ جلوه داده و به آن بها می‌دهد، مثلا ممکن است یکی از همسران دوست داشته باشد به خارج از کشور مهاجرت کند یا اینکه در منطقه خاصی خانه داشته باشد، در حالی که طرف مقابل چنین تفکری ندارد.
۴– دخالت فرزندان: زوج‌ها برخی اوقات به فرزندان‌شان بیش از اندازه بها می‌دهند، به طوری که تصمیمات را فرزندان بر عهده می‌گیرند تا جایی که حتی زن و شوهر به دلیل توقعات بالای فرزندانشان لحظه‌ای نمی‌توانند با همسرشان خلوت کنند.

انواع طلاق

الف) طلاق عاطفی: در طلاق عاطفی، طرفین هیچ‌گونه عشق و علاقه و صمیمیتی نسبت به یکدیگر نداشته و از مجاورت با یکدیگر هیچگونه لذتی کسب نمی‌کنند. با وجود این عدم عشق و علاقه به زندگی با یکدیگر تن داده‌اند و جدا نمی‌شوند و گویی که فقط یکدیگر را از لحاظ عاطفی طلاق داده‌اند،در چنین خانواده‌هایی، محیط و فضای درونی حاکم بر خانواده‌ها بسیار بی‌روح و فاقد نشاط لازم است میزان افسردگی در چنین خانواده‌هایی زیاد و فرزندان الگویی خوب روابط والدینی را مشاهده نکرده‌اند.در بسیاری از موارد حالت بی‌تفاوتی عاطفی که در روابط والدین وجود دارد مستقیماً فرزندان آنان را تحت تأثیر قرار خواهد داد.

ب) طلاق محضری: در چنین طلاقی هر دو یا یکی از آنها مایل به جدایی است و مسایل خود را از طریق مراجع قانونی حل و فصل می‌کنند.و رسماً از یکدیگر جدا می‌شوند و این جدایی در شناسنامه آنها ثبت می‌شود کودکان والدین طلاق گرفته، رهاشدگی و بی‌پناهی را احساس کرده و تصور می‌کنند که هر لحظه ممکن است ولی‌(سرپرست) که با او زندگی می‌کند را یز از دست بدهد، بنابراین احساس وابستگی و اتکاء زیاد پیدا می‌کنند.

مشکلات و مسائل ناشی از طلاق برای کودکان

** عدم ثبات در جایگزینی پدر یا مادر(ماندن کودک در منزل دیگران تا مشخص شدن تکلیف و نتایج ناشی از آن)
**  احساس محرومیت و بدبختی
**  پناه‌جویی(تلاش برای پیدا کردن منبع عاطفی قوی)
**  بی‌بند و باری(این کودکان خود را آزاد می‌بینند و این منشاء بسیاری از مشکلات است.
منبع:سرشت