پاره ای از اختلالات بند ناف در جنین/سلامت

بند ناف همانند یک لولۀ باریک است که جنین در حال رشد را به جفت یعنی مادر متصل می نماید. در واقع خط انتقال تجهیزات به خط مقدم یعنی جنین می باشد. این قسمت مهم از جنین، خون مملو از مواد غذایی و اکسیژن را به جنین می رساند و از طرف دیگر خون محتوی مواد زاید جنین را به جفت یعنی مادر برمی گرداند. بند ناف ۵ هفته بعد از بارور شدن تخمک بوجود می آید و مرتبا رشد کرده تا سرانجام در ۲۸ هفتگی طول آن به ۵۰ سا نت می رسد و همچنین در طول رشد خود در این مدت حالت مارپیچ پیدا کرده واز حالت صاف و مستقیم خارج می گردد. حاوی سه رگ می باشد دو تای آن سرخرگ(شریان) بوده و یکی ورید(سیاهرگ) می باشد. سیاهرگ حاوی مواد غذایی و اکسیژن بوده درحالیکه دو تا شریان محتوی خون همراه با مواد زاید و گاز کربنیک می باشند. قابل توجه است که این حالت برعکس بدن انسان می باشد.

عروق بند ناف در سونوگرافی بخصوص نوع رنگی آن بخوبی قابل تشخیص و بررسی است. اطراف سه رگ بند ناف مادۀ ژلاتینی ضخیمی وجود دارد که آنرا از ضربه های جانبی حفظ می نماید. اتصال بند ناف به بدن جنین از طریق یک سوراخ به معدۀ اوست.

اعجاز خلقت در این است که یک بند ناف نرمال با شریط ایمنی خوبی ساخته شده است. یعنی علاوه بر این که مادۀ ژلاتینی حافظ عروق آن می باشد لایۀ پوشاندۀ آن از جنسی است که حالت لغزندگی خوبی به آن داده که میتواند در شرایطی که مایع آمنیوتیک کم می باشد و یا فضای رحمی کافی وجود ندارد براحتی جابجا گردد. در حقیقت این حالت، شبیه لغزندگی روده ها در داخل شکم است.

محققین اعتقاد دارند که بند ناف طبیعی بعلت شرایط ایمنی خوبی که دارد بندرت بخودی خود دچار اشکال می شود. بنابراین بیشترین اختلالات آن بعلت مسائل اطراف آن مثل مایع جنینی و جفت و غیره می باشد.

اختلالات بند ناف زیاد است.  تعدادی از آن بعلت نواقص مادرزادی است که در ساختمان آن وجود دارد و پاره ای از اختلالات، بعلت مسائل محیطی بند ناف  می باشد . در این مقاله مختصری در مورد اختلالات دسته دوم مطا لبی ارائه می گردد.

خوشبختانه علم در مورد مشکلات بندناف پیشرفت خوبی کرده است و این کمک می کند با استفاده از روش های پیشگیرانه و احیانآ درمانی از عوارض مخرب آن برروی جنین ،بخصوص عوارض مغزی جلوگیری نمود.

بطور کلی مشکلات بند ناف همیشه جدی است. در بعضی موارد می توان قبل از زایمان توسط سونوگرافی تشخیص داد و مواردی هم در زمان تولد نوزاد مشخص می شود.

موارد شایع آن:

۱-بند ناف خیلی بلند و یا خیلی کوتاه

۲-پیچیدن بند ناف به دور یک قسمت از بدن جنین. که شایعترین آن بدور گردن اوست. این می تواند یک دور و یا بیشتر باشد. شیوع آن در یک دورپیچش، ۲۰ درصد و در چند دور پیچش ۵ در صد است. با سونوگرافی رنگی ۹۰ درصد قابل تشخیص است.

خبر خوب این است که پیچش بند ناف دور گردن جنین بندرت باعث صدمه به جنین می شود و اکثر موارد در موقع خروج جنین تشخیص داده می شود. البته قابل به ذکر است وقتی قبل از زایمان تشخیص داده شود. باید کاملا به توصیه های  پزشک معالج در مورد مراقبت های ویژه توجه کرد.

در این نوع اختلال ذکر شده ، گاهی در هنگام مراقبت های روتین باردای صدای قلب جنین نامرتب خواهد بود. در اینصورت باید کاملآ تابع دستورات پزشک معالج بود.

مجموعا اگر مراقبت های باردای بطور روتین انجام شود بندرت مشکلی پیش می آید. ریت سزاین در اینها بالاتر است.

باید بدانیم در صورتیکه این اختلال در دوران کنترل باردای تشخیص داده شود نیازی به اقدام اورژانس وجود ندارد . فقط مراقبت بیشتری باید انجام شود .

۳-وجود گره در بند ناف . به دو صورت است : کاذب –حقیقی

گرۀ کاذب: همانطوریکه از نامش پیدا است واقعی نبوده و عروق تحت فشار نمی باشد. و خطری جنین را تهدید نمی نماید. علت ایجاد آن گشادی عروق در یک ناحیه همراه با کاهش مادۀ ژلاتینی دور آن است. این نوع گره شایع می باشد.

گره حقیقی: حدود ۱ در صد اتفاق می افتد. گاهی بیش از یک گره می باشد. معمولآ تا قبل از شروع زایمان  بندرت باعث بسته شدن عروق بند ناف می گردد. بهرحال صدمه به جنین در این اختلال چه قبل از زایمان وچه بعد از زایمان بیشتر از مواردی است که این گره وجود ندارد.

بسیار شگفت انگیز است که با وجود خطرناک بودن آن بسیاری از موارد در هنگام تولد جنین کشف می شود. و جنین سالم متولد می شود.

یکی از علت های سالم متولد شدن جنین این  است که مادۀ ژلاتینی احاطه کنندۀ عروق بندناف با وجود گرۀ حقیقی مانع از بسته شدن کامل عروق بندناف میشود و در نتیجه خونرسانی به جنین قطع نمی گردد.

گره حقیقی زمانی بوجود می آید که جنین از بند ناف دور گردنش خارج می شود.

این اختلال در بندناف های بلند و همچنین در دو قلو هایی که یک کیسۀ آب دارند شایع تر است.

مجموعآ وقتی تشخیص داده می شود جزء موارد اورژانس بحساب می اید. تمام این اختلالات با انجام سونوگرافی رنگی قابل تشخیص است.

در انتها باید یاد آوری کرد که چنانچه خانم های باردار مراقبت های دوران حاملگی راطبق روتین انجام داده و به دستورات پزشک عمل نمایند خیلی بندرت اختلالات بندناف ذکر شده در بالا می تواند تهدیدی برای سلامتی فرزند دلبند شان باشد.