به گفته همه متخصصین حوزه اتیسم، هر چی تشخیص اتیسم زودتر اتفاق بیفته، گزینه‌های درمانی موثرتر خواهند بود. براساس آمارهای موجود، در حال حاضر، سن میانگین دریافت تشخیص، بالای چهار سال هست، درحالیکه برای تشخیص به موقع، این عدد، باید به حدود دو سالگی کاهش پیدا کنه.

پس اگر متوجه علائمی در فرزند‌تون شدید که شما رو بابت ابتلا به اتیسم نگران کرده، به جای سرکوب این نگرانی ها، سرچ کردن تو گوگل و نظر پرسیدن از اطرافیان، تاخیر نکنید و به کاردرمانگر یا متخصص آموزش دیده در این حوزه مراجعه کنید.

حالا چرا تشخیص سریع اوتیسم تا این اندازه مهمه؟

اهمیت تشخیص به موقع به انعطاف پذیری عصبی بالا یا Neuroplasticity در سن پایین برمی‌گرده، یعنی مغز در سنین پایین بیش از هر زمان دیگه در برابر تغییر پذیراست. یعنی اموزش هر چی زودتر اتفاق بیفته، مغز بچه‌های اتیستیک شانس بیشتری داره تا مهارتهای لازم رو فرا بگیره.

بر همین اساس، طی اموزش به این بچه‌ها آموزش میدن که چطور با اسباب بازیهاش بازی کنه، چطوری نوبت رو رعایت کنه، چطور مسائل رو حل کنه و از جنجال و انفجارهای خشم اجتناب کنه. موضوع مهم اینجاست که یادگیری این مهارتها باعث میشه، نحوه واکنش و برخورد دیگران هم، نسبت به این بچه ها تغییر کنه، در نتیجه اونها فرصت تجربه کردن موقعیتهای ارزشمند و آموزنده زندگی‌شون، مثل معاشرت و هم بازی شدن با دوستان شون رو از دست نمیدن.

چون دقیقا همین فقدان تجربیات هست که بیش از هر چیزی بهشون آسیب میزنه در حالیکه بدون دریافت اموزش، شاهد شکل گیری به دور باطل خواهیم بود؛ اونها فاقد مهارتهایی میشن که باعث میشه بتونن در جمع ها و کنار دیگران رفتار عادی و تعامل سالم داشته باشن، در نتیجه دیگران اونها رو طرد می کنن، تعاملات شون محدود میشه و همینطور، بیشتر و بیشتر، از یادگیری مهارتهای زندگی عقب میمونن.

۴ نشانه آشکار اوتیسم در کودکان

حالا از کجا می تونیم متوجه علائم اتیسم بشیم؟ علائم اتیسم، در هر سنی، به دو دسته اصلی تقسیم میشه:

1. فقدان مهارتهای ارتباط اجتماعی
2. علایق محدود و رفتارهای تکراری

به طور کلی تو بچه ها، چندین علامت کلیدی وجود داره:

1. اگر یک کودک ۱۸ ماهه، به طور مداوم، از تماس چشمی اجتناب می کنه، احتمال اوتیسم، یا یک اختلال عصبی رشدی دیگه بسیار بالاست.
2. علامت دیگه ای که قبل از دو سالگی، باید خیلی بهش توجه کنید، فقدان ارتباط و تعامل اجتماعیه که تو شیوه بازی کردن خودش رو نشون میده؛ بچه های زیر دو سالی که هیچ علاقه ای به اشتراک
   گذاشتن یا نشون دادن وسایل شون به دیگران ندارن، یا اصرار دارن که به جای بازی با اسباب بازی ها، اونها رو براساس یک نظم خاص، مرتب سازی کنن، قطعا باید تحت ارزیابی قرار بگیرن.
3. یکی دیگه از فاکتورهای بسیار مهم، برای بچه های تو این سن، اینه که اونها اصولا به اسم شون واکنش و پاسخی نمیدن.
4. تاخیر یادگیری در زبان هم که مشخصا، اهمیت فوق العاده ای داره. اما بقیه فاکتورهای اولیه، میتونه تا این حد مشخص و محرز نباشه، به عنوان مثال، حرکت تکرار شونده ای مثل تکون دادن دستها میتونه یک نشونه بی اهمیت باشه، ولی اگه با رفتارهای غیر طبیعی مثل راه رفتن مداوم رو پنجه پا همراه بشه، ماجرای اتیسم خیلی محتمل میشه.

اگر دوره طلایی تشخیص زودهنگام رو از دست دادید، به این معناست که همه چیز از دست رفته؟

طبیعتا، شکستن بعضی از الگوهای رفتاری یا یادگیری مهارتهای اجتماعی تازه، برای بچه های بزرگتر سخت تره! چون احتمالا تا اون زمان، شیوه های غیر قابل انعطافی از تفکر و رفتار درشون ایجاد شده. این باعث میشه نسبت به بعضی از روتین های خاص، زیادی سفت و سخت برخورد کنن، مثلا ترتیب خاصی از قرار گرفتن اشیا براشون به شدت مهمه، انقدر که اگر بخواید این ترتیب رو بهم بزنید، جنجال به پا میکنن.

ولی به طرز جالبی تحقیقات نشون میدن اکثر بچه هایی که دیرتر تشخیص می گیرن، احتمالا علائم شون هم خفیف تره. بنابراین به مداخلات کمتر و خفیف تری هم نیاز دارن. در واقع، خیلی از بچه هایی که بعد از پنج سالگی تشخیص اوتیسم رو دریافت می کنن، ممکنه خودشون مهارتهای شناختی و زبانی متوسط یا حتی بالاتر از متوسطی داشته باشن یعنی برای این بچه ها، یادگیری، حداقل در حوزه های فکری و زبانی، سرعت معمولی داشته که این خیلی خیلی خبر خوبیه.

بنابراین، نکته اینجاست که اگر دوره طلایی تشخیص زودهنگام رو از دست دادین، خودتون رو سرزنش نکنید و یادتون باشه که هیچوقت، «خیلی» دیر نیست. تا جایی که می تونید با فرزندتون وقت بگذرونید و مدام باهاش در تعامل باشید. تو فعالیتهایی که دوست داره و ازشون لذت میبره شرکت کنید، از نوع بازیش تقلید کنید و در عین حال، بدون اینکه تلاش کنید تو کاری که انجام میده تغییر ایجاد کنه، خودتون یکی دو تا عنصر جدید، به بازیش اضافه کنید.

دائما باید آزمون و خطا داشته باشید؛ چون یکی از مهمترین وظایف شما اینه که نقطه امن فرزندتون رو تشخیص بدید و بعد کمکش کنید تا هربار کمی فراتر از اون نقطه حرکت کنه، یعنی نقطه تحملش رو پیدا کنید و یه کوچولو بیشتر از اون نقطه بهش فشار بیارید؛ نه اونقدری که اضطراب از پا درش بیاره و نه اونقدری که منفعل شدن باعث تحلیل رفتن بیشتر توانمندیهاش بشه.

منبع :فدیا