تخمدان هاي بد قلق !

تخمدان هاي بد قلق!
به هم خوردن نظم پريودهاي ماهانه، رشد موهاي زائد بر روي صورت و بدن، چاقي و ناباروري هر کدام به تنهايي مي‌تواند اعصاب و روان يک لشکر از بانوان را به هم بريزد، چه برسد به اين‌که همه يا چند تايي از اين موارد، همراه هم، در يک بيمار بروز کند.
شايد باورش سخت باشد اما هيچ بعيد نيست که تمام اين مشکلات يک علت مشترک داشته باشد؛ بيماري‌اي به نام «پي‌سي‌او» يا «بيماري تخمدان‌هاي پر از کيست‌». توجه به اين بيماري از آن جهت بسيار اهميت دارد که مبتلايان، به جهت تغييرات جسماني و ظاهري ناشي از آن، به شدت افسرده و گوشه‌گير مي‌شوند. بعلاوه، اين بيماري مزمن و هزار چهره مي‌تواند سبب‌ساز بروز بيماري‌هاي خطرناک تري مانند ديابت، فشار خون و بيماري‌هاي قلبي شود.
نام: پي‌سي‌او(PCO)
اين بيماري نوعي اختلال هورموني است که در روند تخمک‌گذاري مشکل ايجاد مي‌کند. عادت ماهانه زنان مبتلا دچار بي‌نظمي مي‌شود. اين اختلال هورموني بر اعمال ديگر بدن نيز تاثير مي‌گذارد، ‌از جمله بر کار دستگاه متابوليک و دستگاه قلب و عروق.

هرازگاهي در تخمدان‌هاي اغلب زنان مبتلا سر و کله کيست‌هاي کوچک و متعددي پيدا مي‌شود. اندازه اين کيست‌ها معمولا از نخود کوچکتر است، اما برخي از بيماران اصلا کيست ندارند و در عوض دچار ساير علايم اين بيماري هستند.
علت:‌ وراثت و برخي داروها
عامل آن هنوز به خوبي شناخته نشده است، اما به نظر مي‌رسد زمينه ژنتيکي داشته باشد. به طوري که اقوام بيماران مبتلا بيشتر به اين بيماري مبتلا مي‌شوند. اگر شما هم از اين بيماري رنج مي‌بريد، خواهران و دختران شما به احتمال 50 درصد به اين بيماري دچار خواهند شد.

اشکال در توليد انسولين و ديگر مشکلات متابوليک نيز مي‌توانند در شکل‌گيري اين بيماري موثر باشند. اگر در خانواده‌تان کسي مبتلا به ديابت نوع 2 باشد، باز هم شانس ابتلايتان به «پي‌سي‌او» افزايش مي‌يابد. استفاده بلندمدت از داروي ضدتشنج والپروآت نيز در بروز اين بيماري موثر است.
علامت: از موي زائد تا ناباروري‌
طيف علايم اين بيماري به شدت گسترده است. شايع‌ترين علايم اين بيماري عبارتند از عادات ماهانه نامنظم، آکنه، مشکلات وزني از قبيل افزايش وزن يا چاقي بالا تنه و رشد موهاي زائد. بسياري از زنان نيز دچار نازايي و انواع سقط مي‌شوند.

تخمدان‌ها اکثرا بزرگ مي‌شوند (حتي تا سه برابر اندازه عادي) و ممکن است داراي يک يا چند کيست شوند. هرچه بيمار به يائسگي نزديک‌تر مي‌شود، عاداتش منظم‌تر مي‌شود که البته علت اين امر معلوم نيست. بزرگ شدن تخمدان‌ها در معاينه لگني يا با استفاده از سونوگرافي قابل تشخيص است.
علائم اوليه اين بيماري شامل اين 5 مورد است:
1- داشتن کمتر از 8 عادت ماهانه در سال، فاصله بيش از 35 روز بين عادات، يا فقدان کامل عادت ماهانه. عدم تخمک‌گذاري ماهانه در 50 درصد بيماران مشاهده مي‌شود.
2-خونريزي غيرعادي در 30 درصد موارد.
3-‌رشد موهاي زائد در صورت، سينه، پشت، شکم و انگشتان در بيش از 70 درصد بيماران.
4-مشکلات پوستي نظير آکنه، پوست چرب، شوره، لکه‌هاي تيره روي گردن، کشاله ران، زير بغل يا در بين چين و چروک‌هاي پوستي، زائده‌هاي پوستي در زير بغل يا گردن.
5-افسردگي يا تغييرات خلقي که البته ممکن است خودش ناشي از مشکلاتي نظير پرمويي، چاقي يا ناباروري باشد.
علائم تدريجي اين بيماري هم مشتمل بر اين 6 مورد است:
1 – درد زير شکم و دردهاي لگني مزمن‌
2 – افزايش وزن يا چاقي بالاتنه ناشي از افزايش هورمون مردانه (تستوسترون)
3  -‌ ناباروري‌
4  -‌ علائم مقاومت به انسولين يا حتي ابتلا به ديابت در سنين پايين‌
5  -‌ افزايش فشار خون‌
6 –  طاسي به شکل طاسي مردان يا نازک شدن موها
خيلي از مبتلايان به دنبال درمان اين بيماري‌ها مي‌روند، بدون آن که بدانند به «پي‌سي‌او» مبتلا هستند. از جمله اين علايم مي‌توان به مشکلات قاعدگي، پرمويي، ناباروري و افزايش وزن اشاره کرد.
بسياري از نشانه‌هاي اين بيماري يا زود تظاهر پيدا مي‌کنند و يا به تدريج ظاهر مي‌شوند. بيماران ممکن است به انسولين مقاومت پيدا کنند و در معرض ابتلا به ديابت هم قرار بگيرند.
راه تشخيص: تفسير آزمايشات در کنار شرح حال و معاينه باليني‌
هيچ آزمايشي نمي‌تواند به تنهايي اين بيماري را به تاييد برساند. در بيماراني که دچار بي‌نظمي قاعدگي شده‌اند و ميزان هورمون‌هاي مردانه هم در آزمايشات خوني‌شان افزايش نشان مي‌دهد، اين بيماري به تشخيص مي‌رسد. در خيلي از موارد، زناني که با مشکل سقط و ناباروري مراجعه کردند، برايشان تشخيص اين بيماري مطرح مي‌شود.
هر دختر نوجواني که تا 2 سال بعد از شروع قاعدگي کماکان دچار بي‌نظمي عادت ماهانه باشد، بايد از نظر اين بيماري بررسي شود.
انواع آزمايشات: آزمايش خون و سونوگرافي‌
تفسير آزمايشات فقط در کنار شرح حال و معاينه لگني بيمار ارزش دارد. تست‌هاي آزمايشگاهي رايج در اين موارد عبارتند از: محاسبه شاخص توده بدني، آزمايشات خوني شامل بررسي عملکرد کليه و کبد و ميزان قند خون، اندازه‌گيري HCG براي رد کردن حاملگي، اندازه‌گيري تستوسترون (هورمون مردانه) براي بررسي علل پرمويي، اندازه‌گيري هورمون‌هاي آدرنال، اندازه‌گيري کلسترول و تري‌گليسريد خون، تست تحمل‌ گلوکز، اندازه‌گيري انسولين خون، اندازه‌گيري پرولاکتين‌ و آزمايشات تيروييد.
سونوگرافي ترانس واژينال براي بررسي علت علائمي مانند دردهاي لگني مي‌تواند انجام بگيرد، اما براي تشخيص «پي‌سي‌او» ضرورتي ندارد. چرا که ممکن است برخي از مبتلايان در هنگام سونوگرافي اصلا در تخمدان‌هاي خود کيست نداشته باشند.
پايش‌هاي سالانه: قند خون و چربي خون‌
اگر براي خانمي، تشخيص «پي‌سي‌او» مطرح و تاييد شود، بايد وزن و فشار خون و دوره‌هاي قاعدگي او را به دقت زير نظر گرفت. آزمايش سالانه قند خون، کلسترول و تري‌گليسريد نيز لازم است.

به اين ترتيب پزشک اين امکان را خواهد داشت تا از عوارض بلندمدت اين بيماري جلوگيري کند. البته مبتلاياني که اضافه وزن دارند بايد در فواصل کوتاه‌تري قند خون خود را اندازه‌گيري کنند، چرا که چاقي  ‌خودش به تنهايي مستعدکننده بروز بيماري ديابت است.
نوع درمان: درمان علامتي‌
درمان اين بيماري بر پايه تسکين علايم و جلوگيري از عوارض درازمدت آن است. هيچ درمان صد درصدي براي «پي‌سي‌او» شناخته نشده است. «پي‌سي‌او» همچنين شانس بروز ديابت، افزايش چربي، بيماري‌هاي قلبي، تصلب شرايين، سرطان اندومتر و هيپرپلازي اندومتر را افزايش مي‌دهد.

مشکلات متابوليک و وزني با داروهايي مانند متفورمين و اصلاحاتي که در نحوه تغذيه و زندگي فرد ايجاد مي‌شود، کنترل مي‌گردد. از آنجايي که طيف علائم گسترده است، درمان هر بيمار با بيمار ديگر ممکن است متفاوت باشد.
محورهاي اصلي درمان «پي‌سي‌او» عبارتند از:
1-منظم ساختن قاعدگي، رفع موهاي زايد و ناباروري. براي تنظيم قاعدگي و کنترل خونريزي از درمان هورموني (ترکيب استروژن و پروژستين) در شکل قرص، رينگ و غيره استفاده مي‌شود. براي رفع موهاي زائد نيز مي‌شود زير نظر پزشک از داروهاي خاصي (مانند اسپيرونولاکتون) استفاده کرد يا از متدهاي پوستي رفع موهاي زائد (ليزر، الکتروليز، مواد شيميايي، واکسينگ و…) کمک گرفت.
2- پيشگيري از عوارض بلندمدت بيماري، يعني چاقي، ديابت و فشار خون بالا
3-کاهش خطر ابتلا به بيماري‌هاي قلبي، افزايش چربي خون و بيماري‌هاي رحمي‌
البته بيمار در سنين مختلف، درمان‌هاي مختلفي را دريافت خواهد کرد. در پاره‌اي از موارد، درمان جراحي (برداشتن بخشي يا تمام بافت تخمدان) نيز در نظر گرفته مي‌شود و همچنين بايد به خاطر داشت که متاسفانه از اين بيماري، پيشگيري هم نمي‌شود کرد.
منبع:صفا پاتوق