سونوگرافی های غیرضروری و ضروری زنان باردار

پسر یا دختر؟ این نخستین سوالی است كه معمولا پس از انجام سونوگرافی از زنان باردار پرسیده می شود.متاسفانه امروز بسیاری از سونوگرافی های انجام شده در دوران بارداری در ایران، غیرضروری تنها به قصد تشخیص جنسیت است نه تشخیص ناهنجاریهای مادرزادی و انجام سونوگرافی های بی مورد و تنها بیمار را متحمل هزینه های بالا نموده و برای جنین نیز عوارض نامطلوبی درپی دارد و تنها انجام ۲ بار سونوگرافی در دوران بارداری كافی است.به گزارش همشهری، آرش عازمی خواه، رئیس اداره سلامت مادران وزارت بهداشت در همایش سونوگرافی در زنان و مامایی گفت: طرح آموزش عمومی ویژه برگزاری كلاس های آمادگی برای زایمان به همراه یكی از بستگان برگزار می شود و بعد از اتمام دوره، گواهی حضور همراه مادر در هنگام زایمان صادر می شود كه همراه مادر می تواند در مراحل زایمان در كنار مادر باشد.

وی با اشاره به این كه در سال ۸۴ طبق مطالعات انجام شده ۹۵ درصد زایمان ها در بیمارستان ها صورت گرفته و این باعث كاهش مرگ و میر مادران شده است، اضافه كرد: در سال ۷۶ نسبت مرگ و میر مادران در كشور37/4 در یكصد هزار موالید زنده بوده و در سال ۸۴ این رقم به حدود ۲۴ در یكصد هزار موالید زنده رسیده كه در سال ۸۶ این نسبت را به عنوان شاخص رسمی اعلام می نماییم.

وی افزود: تشخیص عوارض بارداری و موارد پرخطر، پیشگیری از این موارد، به حداقل رساندن اضطراب و ترس همراه زایمان، كاهش میزان ابتلا و مرگ و میر در كودك و مادر، آموزش اصول مراقبتی، تغذیه، بهداشت فردی و نیز بهسازی محیط برای مادر، از اجزای اختصاصی برنامه آموزش مادر و كودك هستند.

براساس این گزارش، از اصول مهم مراقبتهای این دوران، معاینات منظم پیش از زایمان هستند كه دفعات و فواصل معاینه ها، برحسب برنامه خاص هر كشور متفاوت است. یك برنامه استاندارد برای ویزیت های دوران بارداری، ماهی یكبار از هفته صفر تا ۳۲، هر دو هفته یكبار از هفته ۳۲ تا ۳۶ و بعد از آن معاینه هفتگی تا زمان ختم حاملگی است.

●دارو عامل ۲ درصد از ناهنجاری های بارداری

از مسایل مهم دوران بارداری، ناهنجاریهای دوران بارداری است كه با انجام سونوگرافی قابل تشخیص است.

امروزه ۲ درصد از موارد ناهنجاریهای بارداری ، ناشی از دارو و یا محیط شیمیایی است. یك سری از داروها مثل داروهای ضدتشنج، ضدانعقاد، شیمی درمانی، تتراسایكلین، آندروژن، تالیدومید، لیتیوم، الكل و… به عنوان تراتوژن قطعی شناخته شده اند و داروهایی كه اثرات سوء آن قطعی نیست و منجر به ختم حاملگی نمی شوند كه شامل بیشتر داروها می شود و دسته سوم كه فاقد تراتوژن می باشند عبارتند از: مسكن ها (استامینوفن)، آنتی بیوتیكها (پنی سیلین ها و سفالوسپورین ها)، داروهای ضدتهوع (پرومتازین) ها.

براساس این گزارش، شیرین زاهد، متخصص زنان و زایمان انجام سونوگرافی برای تشخیص ناهنجاری های مادرز ادی را در هفته ۱۴ تا ۱۶ بارداری ذكر كرد و گفت: متاسفانه امروزه اغلب زنان باردار، سونوگرافی را به قصد تعیین جنسیت جنین انجام می دهند. در صورتی كه در انجام سونوگرافی باید تعیین ناهنجاریهای مادرزادی در اولویت قرار گیرد.

وی در خصوص علت مناسب بودن انجام سونوگرافی در فاصله زمانی ۳ تا ۴ ماهگی بارداری جهت تعیین ناهنجاریهای مادرزادی توضیح داد: از آنجا كه جنین در این زمان در حال رشدتكاملی است، ناهنجاری ها بهتر شناسایی می شوند. همچنین در صورت تشخیص ناهنجاری كه بنا به قانون منجر به عسر و حرج والدین شود، سقط جنین باید قبل از ماه چهارم بارداری انجام پذیرد.دكتر زاهد ادامه داد: بنابراین پس از هفته ۱۴ تا ۱۶ بارداری حتی اگر ناهنجاری شدید هم باشد به دلیل دمیدن روح بنا به قانون، سقط جنین غیرمجاز و غیرقانونی است.

وی انجام سونوگرافی را به زنان بارداری كه در اعضای خانواده و یا خویشاوندان آنها سابقه ابتلا به بیماریهای مادرزادی وجود دارد، توصیه و تصریح كرد: در سایرین نیز اگر قصد انجام سونوگرافی تعیین جنسیت جنین است، آن را در هفته ۱۴ تا ۱۶ بارداری انجام دهد تا در صورت مشاهده ناهنجاری مادرزادی احتمالی امكان توقف بارداری وجود داشته باشد.

مهمترین موارد استفاده از سونوگرافی شامل مطالعه سن جنین، بررسی حالت طبیعی جنین، اندازه گیری استخوانها، بررسی قلب، فرم سر، حركات تنفسی، مقدار مایع آمینوتیك، تشخیص برخی مالفورماسیون ها و در نهایت تعیین جنسیت است و تمام این بررسی ها باید در عرض ۳۰ دقیقه باشد و از انجام سونوگرافی های غیرضروری باید جدا پرهیز كرد چون با اندازه گیری ارتفاع رحم كه یك روش غربالگری قابل اعتماد مؤثر و كارا جهت ارزیابی رشد جنین و تخمین سن حاملگی است در مقایسه با روشی سونوگرافی روشی بهتر و بی ضرر است و انجام سونوگرافی تنها در حاملگی های پرمخاطره و به تشخیص پزشك باید باشد.

منبع :پرشین پرشیا