اختلال خوردن( نشخوار و هرزه خواری)/روانشناسی

این اختلال در دوران شیرخوارگی با علائم نشخوار کردن مشاهده می شود . پس از آن به شکل هرزه خواری دیده می شود .چون بچه ها از نظر تغذیه به والدین خود وابسته هستند این اختلال از نظر روانی غالبا نشانه ی تعامل بین کودک و والدین تلقی می شود .

اختلال نشخوار یعنی بالا آوردن غذا توسط کودک و دوباره جویدن آن.باید علائم حدود یک ماه به طول انجامد . این اختلال ناشی از بیماری های دیگر نیست و از شدت کافی برای جلب توجه برخوردار است .

شروع از 3 ماهگی است . بالا نرفتن وزن و یا کم شدن وزن نوزادان علت پی به بردن به این اختلال است .

همه گیری :اختلال نادری است که تا 3 ماهگی بروز می کند و تا یک سالگی ادامه دارد . اگر کودک کم توان ذهنی نباشد . در مورد عقب ماندگان ذهنی زمان بیشتر است . در پسر ها بیشتر از دختران است .

سبب شناسی :

در افراد عقب مانده : اختلال ممکن است یک رفتار خود انگیزی باشد .

در افراد دیگر : نظریه های روان پویایی – آشفتگی  های گوناگون بین مادر و کودک ( نپختگی مادران …)

رفتار گرایان می گویند نشخوار یک تقویت مثبت برای جلب توجه به بچه است .

تشخیص و ویژگی های بالینی :

بالا آوردن مکرر و جویدن دوباره غذا برای یک دوره ی حد اقل یک ماهه پس از یک دوره بهنجار .

غذایی که به طور نسبی جویده شده بدون تهوع –  آروغ زدن –  تنفر –  اختلال گوارشی –  غذا بیرون ریخته می شود و دوباره بلعیده می شود .

وضعیت مشخص : کشش و کمانی شدن پشت در حالی که سر عقب نگه داشته شده .

شیرخوار حرکات مکش نشان می دهد و از این حرکات لذت می برد .

پدید آیی : سوء تغذیه پیش رونده –  کاهش مقاومت در برابر بیماری –  ناتوانی رشدی –  دلسردی مادراز این حالت و غذا نخوردن کودک ، باعث بیگانگی بین مادر و کودک می شود .

آسیب شناسی : پزشک باید علت جسمی استفراغ از نظر تنگی دریچه ی پیلور و فتق هیاتال را بررسی کند . همچنین بررسی و آزمایشات خونی –  تست تیروئید –  الکترولیت سروم … را انجام دهد .

تشخیص افتراقی :

1 – بررسی ناهنجاری های مادرزادی معدی –  روده ای و عفونت ها

2 – تنگی دریچه ی پیلور با اتفرتغ جهنده قبل از 3 ماهگی

3 – پر اشتهایی روانی

درمان :

1- درمان ترکیبی از آموزش و روش های رفتاری است .

2- ارزیابی رابطه مادر با کودک

3- ملاحظات رفتاری : نظیر چکاندن چند قطره آب لیمو با قطره چکان به دهان کودک پس از بروز نشخوار ( سریع ترین راه ظرف 3 تا 5 روز قطع می شود .)

4- روش عدم توجه به کودک

5- پس از بررسی فتق ….داروهای : تتوکلوپرامید –  سایمتیدین –  داروهای ضد جنون : هالوپریدول تیوریدازین

هرزه خواری :

DSM IV  : هرزه خواری خوردن مستمر و مواد غیر ضروری به مدت یک ماه است .این رفتار باید از نظر رشدی نامتناسب باشد . زمینه فرهنگی نداشته باشد. از شدت کافی برای جلب توجه برخوردار باشد .

 هرزه خواری یا پیکا pica در بچه هایی کوچک بیشتر از بزرگسال است . ( در شرایطی که در متن اختلال های دیگر مثل اتیستیک ، اسکیزوفرنی ، سندرم کلاین- لوین  باشد هم باز قابل تشخیص است .خاک خواری –  آمیلوفاژی ( خوردن نشاسته ) در زنان باردار .

 پیکا   کلمه لاتین به معنای زاغ است. از آنجایی زاغ  که  به خوردن چیزهای گوناگون مشهور است، این اختلال را به این نام نامگذاری کرده اند. کودکانی که مبتلا هستند پیوسته مواذ غیر خوراکی مانند:گچ/خاک/رنگ/مدفوع را می خورند.

 همه گیر شناسی :

1 –  در سنین پایین دیده می شود .

2 –  بچه های عقب مانده بیشتر هرزه خواری دارند .

3 –  نسبت هر دو جنس مساوی است .

سبب شناسی :

1 –  ابتلا و شیوع هرزه خواری بین بستگان فرد مبتلا مورد انتظار است .

2 –  کبود تغذیه ای از علل هرزه خواری است .

3 –  میزان زیادی از مبتلایان به علت محروم سازی از جانب والدین دچار این اختلال شده اند .

تشخیص ویژگی های بالینی :

خوردن مواد نا ماکول پس از 18 ماهگی .شروع 12 تا 24 ماهگی ( از 1 تا 2 سالگی ) . میزان بروز با افزایش سن کاهش می یابد .

مواد خورده شده با قابل وصول بودن آن متغیی است .

با افزایش استقلال –  کاهش نظارت والدین –  تسلط یابی کودک متغییر است .

خوردن : رنگ –  گچ –  نخ –  مو –  پارچه در بین بچه ها ی کوچک و خوردن : کثافت –  مدفوع حیوانات –  سنگ –  کاغذ در بین بچه های بزرگتر متداول است .

خطرناکترین ها : مسمومیت با سرب –  انگل های روده ای –  کمبود روی و آهن –  انسداد روده

آسیب شتاسی:

اندازه گیری سطح آهن و روی و سرب در خون سنجش هموگلوبین

 تشخیص افتراقی :

1 –  کمبود آهن –  روی

2 –  همراه بودن پیشرفت با اختلال های اسکیزوفرنی ،  اتیستیک ، سندرم کلاین –  لوین و بی اشتهایی روانی

4 –  اختلال هرمونی

4 –  مسمومیت باسرب

پیش آگهی :

معمولا مدت محدودی وجود دارد در کودکان با افزایش سن از بین می رود . در زنان باردار پس از طی دوران بارداری از بین می رود .در عقب ماندگان ذهنی باقی می ماند .

درمان :

1 –  بر طرف شدن مسمومیت با سرب  ، کمبود آهن و روی ، کم خونی و عوامل استرس زا

2 – درمان سریع : درمان با ایجاد بیزاری یا تقویت منفی . مثل : ایجاد شوک  –  صداهای ناخوشایند –  داروی تهوع آور

3 –  تقویت مثبت

4 –  افزایش توجه والدین.