مهاجرت دختران ورزشکار ایرانی به کردستان عراق

همه چیز بی سرو صدا اتفاق افتاد. با یک تماس تلفنی چند نفر ‌دختران لژیونر شدند، با اینکه سه چهار سالی از این اتفاق می‌گذرد‌، هنوز این خبر رسانه‌ای نشده است.

مدتی است که چند نفر از بازیکنان درجه یک والیبال، ندا شهسواری نفر اول پینگ‌پنگ زنان ایران، دو، سه بازیکن هندبال و بدمینتون در لیگ‌های عراق بازی می‌کنند. با اینکه این بازیکنان در لیگ‌های ایران هم حضور فعالی دارند اما چون لیگ‌های عراق متمرکز برگزار می‌شود، می‌توانند برای باشگاه های این کشور هم بازی کنند.

این بازیکنان اولین لژیونرهای ورزش زنان ایران نیستند.‌ فقط چند سالی است دختران ایرانی با پوشش اسلامی در مسابقات برون‌مرزی شرکت می‌کنند و دیده می‌شوند، اما حضور دختران در تیم‌های باشگاهی خارج از ایران از اوایل دهه 80 آغاز شد.

ورزشکارانی که برای زندگی به خارج از ایران رفته بودند در باشگاه‌های دسته‌های پایین‌ مشغول به کار شدند. شادی طباطبایی، تنیسور ایران بود که به آمریکا رفت و مدتی برای باشگاه ترایتون بازی می‌کرد. همان سال‌ها مونا نگهبان از بازیکنان تیم ملی به ایتالیا رفت و برای یکی از باشگاه‌های این کشور بازی کرد. در بسکتبال هم این اتفاق برای ماندانا مهرانپور و سارا غنی‌نژاد افتاد. آنها باشگاه‌های انگلیس را انتخاب کردند.

دخترانی هم بودند که ایران را ترک نکردند اما برای بازی به خارج از ایران رفتند. بهارک زرین‌قبا مدتی برای باشگاه بسکتبال الشباب امارات بازی می‌کرد. بهناز خیاط‌، دروازه بان تیم ملی فوتبال هم مورد توجه یکی از‌ تیم‌های اسپانیایی قرار گرفت. مدتی هم بحث لژیونر شدن فرشته کریمی و نیلوفر اردلان در یکی از باشگاه‌های فوتسال روسیه مطرح شد. چند نفر از بازیکنان تنیس هم هرازگاهی به دوبی می‌روند و در مسابقات جایزه بزرگ شرکت می‌کنند.

اما داستان بازیکنانی که در عراق بازی می‌کنند، متفاوت است. آنها بدون اینکه روی این موضوع مانور بدهند، چند سالی است در باشگاه‌های این کشور بازی می‌کنند. کردستان عراق منطقه‌ای خودمختار است و از نظر امنیتی و مالی وضعیت بهتری نسبت به مناطق دیگر این کشور دارد.

محمد نجاتی از بازیکنان اسبق تیم ملی والیبال از سال‌های قبل در کردستان عراق فعال است. او تیم شقلاوه‌ را دارد و دختران ایران را ترغیب کرده به این کشور بروند.

نجاتی در این خصوص می‌گوید‌: «من تیم والیبال مردان را داشتم. سال اول تیم را از رده سیزدهم به دوم رساندم. برای این تیم دو بازیکن؛ احمد بابایی و مهدی کریمی را از ایران‌ با خودم بردم. سال بعد گفتند که تیم زنان را هم راه‌اندازی کنیم. تیمشان زیاد خوب نبود. من همان موقع با فدراسیون صحبت کردم‌ و آنها هم دو بازیکن معرفی کردند.‌»

مائده برهانی و زینب گیوه‌چی اولین بازیکنانی بودند که به عراق رفتند. تیم دختران شقلاوه با این دو بازیکن دوم لیگ عراق شد. بعد از حضور این دو، دو تیم دیگر عراق هم ترغیب شدند که بازیکن ایرانی داشته باشند. شهرزاد ریاضی، کاپیتان سابق تیم ملی به همراه سه بازیکن دیگر راهی این کشور شدند.

نجاتی معتقد است که این اتفاق هم به نفع بازیکنان ایران شده و هم اینکه ورزش زنان عراق را متحول کرده است: «‌بازیکنان ایرانی مربی مرد نداشتند. البته مدتی است که عباس برقی با آنها کار می‌کند. روز اولی که به تیم ما آمدند، مشکل تکنیک داشتند. با تمریناتی که انجام دادند، خیلی تغییر و حالا پیشرفت خوبی کرده‌اند. گیوه که از اول هم بازیکن خوبی بود.‌ اما مائده پیشرفت خیلی عجیبی داشت.»

*‌ با حجاب‌ بازی می‌کنند‌

حجاب و بازی‌ سطح بالای دختران ایران، زنان عراقی را ترغیب کرده تا حضور پررنگ‌تری در ورزش داشته باشند. نجاتی می‌گوید: «دختران عراقی بدون روسری بازی‌ می‌کردند اما حالا چند نفر آنها حجاب می‌گذارند. متوجه شده‌اند که می‌شود با حجاب هم بازی کرد. دختران ایرانی در کل ورزش عراق را متحول کرده‌اند. قبلا سالن مسابقات زنان خالی بود، اما الان برای هر بازی حدود دو سه هزار تماشاگر داریم.»

* جذابیت‌های عراق برای ایرانی‌ها

بعد از تحول در والیبال زنان عراق، تیم‌های بدمینتون، هندبال و پینگ‌پنگ هم تصمیم گرفتند فعال شوند. آنها از تجربه والیبال استفاده کردند و ورزشکاران ایرانی را به خدمت گرفتند. در هندبال حتی از ایران مربی هم عازم عراق شد. در پینگ‌پنگ ندا شهسواری و محجوبه عمرانی دو بازیکن برتر ایران راهی این کشور شدند.

اما چرا عراق؟ همسایگی دو کشور‌ رفت و آمد را برای زنان راحت‌تر کرده است. به خصوص برای ندا شهسواری که از کرمانشاه به عراق می‌رود.‌ عراقی‌ها مسلمان هستند و استفاده از حجاب در باشگاه‌های این کشور دردسرساز نیست. حضور تماشاگران در سالن‌ها هم انگیزه زنان ایرانی را برای بازی در این کشور بیشتر می‌کند.

اما شاید انگیزه اصلی درآمد‌زایی باشد. بیشترین پولی که به یک بازیکن والیبال زن در ایران داده می‌شود، حدود 20 میلیون تومان است. لیگ ایرانی چهار پنج ماه طول می‌کشد و یکی دو ماه هم پیش از فصل بازیکنان درگیر تمرینات تیم هستند. اما لیگ عراق متمرکز است و در یک ماه به پایان می‌رسد. متوسط پولی که به یک بازیکن پرداخت می‌شود 6‌ تا 9 میلیون تومان است.

* دردسر هندبالیست‌ها

دختران ایرانی در این سه چهار سالی که بین ایران و عراق در رفت و آمد بوده‌اند مشکلی چندانی نداشته‌اند و فدراسیون‌های مربوطه هم حامی‌شان بوده‌اند. فقط هندبالیست‌ها بوده‌اند که با مشکلاتی روبرو شده‌اند.

به گفته یکی از دخترانی که برای بازی به عراق می‌رود، فدراسیون هندبال از آنها خواسته بوده که بخشی از مبلغ قرار‌داد را به فدراسیون بدهند. با مخالفت دختران با این خواسته، آنها مدتی برای رفتن به عراق با دردسر روبرو شده بودند.‌